Opracowanie niniejszego planu wynika z przyjętej procedury tworzenia dokumentów strategicznych w kontekście wdrażania procesu absorbcji funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Plan Rozwoju Lokalnego (zwany dalej PRL) realizowany będzie w ramach działań Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (zwany dalej ZPORR) współfinansowanego z dwóch funduszy strukturalnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS).

Plan Rozwoju Lokalnego to dokument planistyczny, który został opracowywany z udziałem lokalnych beneficjentów końcowych pomocy strukturalnej i uwzględnia wszystkie zgłoszone planowane przez nich zadania, które mogą być w przyszłości wspierane środkami strukturalnymi Unii Europejskiej.

Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego oparta powinna być na priorytecie 3 - Rozwój lokalny i ukierunkowana na „wspieranie ośrodków gospodarczych poprzez realizację projektów z zakresu infrastruktury technicznej, zwłaszcza połączeń transportowych pomiędzy centrami regionalnymi, infrastruktury środowiskowej, lokalnej infrastruktury turystycznej, kulturowej i rekreacyjnej, edukacyjnej i ochrony zdrowia, tworzenia i rozwoju lokalnych mikroprzedsiębiorstw, infrastruktury służącej działalności gospodarczej oraz rewitalizacji zdegradowanych obszarów miejskich, poprzemysłowych i powojskowych”.

Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem otwartym, którego celem jest zapewnienie koncentracji i efektywności wykorzystania środków na strategiczne działania samorządu.

Informacje zawarte w PRL prezentują aktualną sytuację społeczno-gospodarczą Gminy Bojszowy oraz ukazują kierunki rozwoju gminy w kontekście absorbcji środków z funduszy unijnych nie tylko w ramach ZPORR`u. Odniesienie realizacji przyszłych zadań do celów „Strategii trwałego i Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bojszowy” umożliwia porównanie spójności podejmowanych działań w szerokim czasookresie. Natomiast powiązanie projektów z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy wskazuje na zintegrowane cele realizacji planu rozwoju lokalnego.

Przyjęte wskaźniki osiągnięć PRL odnoszą się do działań realizowanych w ramach przyjętych i przyszłych zadań wynikających z programu operacyjnego. Natomiast przyjęte systemy wdrażania i monitorowania mają na celu usprawnić właściwe wdrażanie niniejszego dokumentu.

Niezmiernie ważną częścią Planu jest system finansowania zadań w przyjętych okresach programowania Unii Europejskiej tj. lata 2004-2006 oraz 2007-2013. Opracowany schemat źródeł finansowania zadań obejmuje tylko okres pierwszy, tj. lata 2004-2006, gdyż nie znana jest alokacja środków w przyszłym programowaniu. Procentowy udział poszczególnych źródeł finansowania zadań jest szacunkowy, gdyż każde finansowanie przyznawane jest do określonych maksymalnych wartości np. do 75% ogólnych kwalifikowanych kosztów projektu.

Otwarty charakter dokumentu umożliwia wprowadzenie korekt przyjętego PRL wynikających z procesu transformacji społeczno-gospodarczych oraz zmian hierarchii priorytetów przyjętych przez Władze Gminy.

2. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO

Poniższy dokument, opracowany na podstawie „Strategii Trwałego i Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bojszowy” oraz „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bojszowy”, jest prezentacją kierunków rozwoju Gminy Bojszowy. W okresie zachodzących głębokich przemian ustrojowych i ekonomicznych, mających na celu dostosowanie Polski do warunków funkcjonowania w Unii Europejskiej, również i Gmina Bojszowy stanęła przed nowymi wyzwaniami. Aby im sprostać gmina winna mieć opracowany plan, który obrazuje kierunki jej rozwoju.

Plan Rozwoju Lokalnego obejmuje swym opracowaniem cały obszar Gminy Bojszowy, w której skład wchodzi pięć miejscowości: Bojszowy, Bojszowy Nowe, Świerczyniec, Międzyrzecze i Jedlina. W Gminie nie ma natomiast podziału na sołectwa.

Czas realizacji zadań ujętych w planie obejmuje lata 2004-2006, ponadto koncepcyjnie opisuje zadania na kolejny okres planowania przyjęty w Unii Europejskiej czyli lata 2007-2013.

Bojszowy położone na historycznej Ziemi Pszczyńskiej należą do najstarszych osad na Górnym Śląsku. Najdawniejszy zachowany w archiwum pszczyńskim dokument o wsi pochodzi z 1368 roku i mówi m. in. że wieś „Budischow jest lokowana i od dawna istniejąca”, co wskazuje, że jej początków należałoby szukać już w pierwszym tysiącleciu naszej ery.

Nazwa wsi jest morawską kalką nazewniczą, często występującą wśród nazw osad górnośląskich, np.. Mikulov – Mikołów, Beroun – Bieruń, Mikulcice – Mikulczyce i wywodzi się od imienia „Budzisz”, „Budzisław”, czyli czuwający nad sławą. Mogło to być imię rycerza.

Historię Bojszów – wsi od wieków pogranicznej – pisała przynależność do różnych księstw, królestw, cesarstw i państw, co kształtowało w kolejnych pokoleniach specyficzne cechy i postawy. Przejawiają się one wyraźnie i dziś, także wśród mieszkańców pozostałych miejscowości gminy, które mają własną, równie ciekawą historię.

Międzyrzecze – o których źródła wspominają już w 1407 roku, leży w widłach Pszczynki i Korzyńca. Zabudowa miejscowości w części jest ciągła i biegnie ze wschodu na zachód wzdłuż ulic Międzyrzeckiej i Gromadzkiej, zaś na pozostałym obszarze jest rozproszona.

Jedlina – której początek dał folwark założony tu około 1587 roku to wieś o zabudowie zgrupowanej wokół nieistniejącego już zamku, w bezpośredniej bliskości wysokich obwałowań Wisły.

Świerczynie to wieś założona jako osada leśna w 1708 roku. Jest to miejscowość o zabudowie mocno rozproszonej od Korzyńca aż po Gostyń na długości około 3 km. W ostatnim okresie, ze względu na atrakcyjne położenie (bliskość lasów i drogi ekspresowej – Beskidzkiej) zabudowa zagęszcza się.

Bojszowy Nowe – wieś powstała na leśnej porębie w 1854 roku, rozciąga się w formie krzyża: wschód – zachód, północ – południe na przestrzeni około 3 km, o zabudowie raczej skupionej.

Obecna gmina Bojszowy została zorganizowana w 1991 roku przez grupę społeczników, którzy doprowadzili do jej ponownego wyłonienia z organizmu miejskiego Tychów, do którego na mocy decyzji politycznych została przyłączona w 1976 roku.

Do 1974 roku gmina należała do powiatu pszczyńskiego, który istniał od 1742 roku. W wyniku reformy administracyjnej w 1999 roku Bojszowy wraz z Bieruniem, Lędzinami, Imielinem i Chełm weszły w skład powiatu bieruńsko-lędzińskiego, który zajmuje 160 km2 i liczy 62 tysiące mieszkańców.

Gmina Bojszowy położona jest w środkowo-wschodniej części województwa śląskiego, w pradolinie rzeki Wisły i dorzeczu rzek Gostynki, Pszczynki i Korzeńca. Administracyjnie gmina Bojszowy wchodzi w skład powiatu bieruńsko-lędzińskiego.

Gmina jako ośrodek lokalny o funkcjach mieszkalnej i rolnej stanowi zespół wiejskich jednostek urbanistycznych - Bojszowy, Bojszowy Nowe, Jedlina, Międzyrzecze i Świerczyniec. Taki układ jest kontynuacją historycznego rozdziału poszczególnych miejscowości.

Gmina Bojszowy sąsiaduje z gminami Tychy, Bieruń, Oświęcim, Pszczyna, Miedźna i Kobiór.

Miejscowości wchodzące w skład gminy stanowią odrębne całości, a rozdzielają je rzeki lub obszary leśne zaś łączą drogi o zasięgu krajowym, wojewódzkim lub lokalnym. Zauważyć jednak należy, że granice między poszczególnymi miejscowościami zaczynają się zacierać, i tak:

- Bojszowy z Jedliną stanowią jedną parafię należącą do dekanatu Bieruńskiego. Obwód szkolny obejmuje obie wsie ze szkołą w Bojszowach. Jedynie klasy „zerowe” zlokalizowane są w budynku w Jedlinie.

- Bojszowy Nowe ze Świerczyńcem stanowią jedną parafię należącą do dekanatu Bieruńskiego z kościołem zlokalizowanym na granicy obu miejscowości. Wspólny dla tych miejscowości jest również obwód szkolny.

- Międzyrzecze stanowi jedną parafię należącą do dekanatu Miedźniańskiego z własnym kościołem i cmentarzem zlokalizowanym w sąsiedztwie kościoła. W Międzyrzeczu obwód szkolny obejmuje tylko miejscowość Międzyrzecze.

Gmina Bojszowy zajmuje korzystną pozycję w ramach planowanych powiązań europejskich, ze względu na swe położenie w bezpośredniej bliskości III i IV korytarza transeuropejskiej sieci transportowej. Usytuowanie gminy Bojszowy w bliskości istniejących i planowanych towarowo -pasażerskich sieci transportowych, jak: istniejąca droga ekspresowa, planowane autostrady, bliskość aglomeracji katowickiej oraz takich ośrodków, jak: Pszczyna, Tychy, Oświęcim stanowi o możliwościach rozwojowych, w których partnerem strategicznym może okazać się nie tylko stolica regionu śląskiego - Katowice ale również stolica Małopolski - Kraków.

Podział administracyjny województwa śląskiego z Program Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego do 2004 roku oraz cele długoterminowe do roku 2015

Obecnie przez gminę przebiega ze wschodu na zachód droga wojewódzka nr 931 z Bierunia do Pszczyny. Gmina posiada dobrze rozwiniętą sieć dróg lokalnych, natomiast nie posiada bezpośredniego połączenia kolejowego. Położenie gminy w bezpośredniej lokalizacji lotnisk: Pyrzowice – 50 km i Babice – 70 km jest korzystne ze względu na potrzeby komunikacji ponadregionalnej oraz powiązań europejskich.

Gmina Bojszowy jest ośrodkiem charakteryzującym się przede wszystkim funkcją mieszkalną i małą koncentracją miejsc pracy, co powoduje konieczność wyjazdów do gmin ościennych. I tak kierunkami dojazdu do pracy i szkół ponadpodstawowych dla mieszkańców gminy stanowią miasta: Bieruń, Lędziny, Pszczyna, Miedźna, Tychy czy Katowice. Natomiast do usług ponadlokalnych, takich jak: szpital, lecznictwo specjalistyczne, banki, sądownictwo, kierunkami dojazdu są Tychy, Katowice, Bieruń.

2.3. Klimat

Według jednej z bardziej znanych, klasycznych regionalizacji klimatycznych ( E. Romera), województwo śląskie leży w zasięgu pięciu krain należących do dwóch typów klimatycznych.

Południowy fragment środkowej części województwa, który obejmuje m.in. powiat bieruńsko-lędziński, a w nim gmina Bojszowy, jest zaliczany przez Romera do typu klimatów podgóskich nizin i kotlin. Zaznaczają się tu wpływy kontynentalne, wyrażające się wzrostem amplitudy rocznej temperatury powietrza w kierunku wschodnim. Okres wegetacyjny wynosi tutaj 210 dni.

Klimat naszego obszaru cechuje duża zmienność i nieregularność cykli, o przewadze wpływów oceanicznych, co decyduje o małych wahaniach temperatury oraz krótkich i najczęściej łagodnych zimach. Średnia roczna temperatura waha się od 4°C w Beskidach do 9°C w Kotlinie Raciborskiej.

Roczna liczba dni z mrozem dochodzi do 40, a dni śnieżnych do ok. 50. Największe mrozy rzadko przekraczają -30°C, a upały 38°C.

Obszar Górnego Śląska charakteryzuje się wysoką przeciętną opadów (700-800 mm). W Beskidach dochodzi do 1400 mm. Grubość pokrywy śnieżnej waha się od 50 cm na Nizinie Śląskiej do 150 cm w Beskidach. Na obszarze aglomeracji gospodarczych wytworzył się klimat lokalny, o cechach zwiększonej liczby dni mglistych i deszczowych.

Poza czynnikami naturalnymi, ważnym czynnikiem wpływającym na kształtowanie się klimatu Gminy Bojszowy i całego województwa śląskiego jest działalność gospodarcza człowieka. Głównymi gałęziami przemysłu Górnośląskiego i Rybnickiego Okręgu Przemysłowego są: górnictwo węgla kamiennego, hutnictwo żelaza i innych metali. Ta duża koncentracja przemysłu oraz znaczny stopień zurbanizowania powoduje występowanie znacznie większej emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych niż w innych częściach kraju. Ma to wpływ na zmianę struktury tzw. warstwy czynnej atmosfery. Następstwem tego zjawiska jest inny przebieg elementów klimatu niż w warunkach naturalnych.

4. Ochrona przyrody

Gmina Bojszowy charakteryzuje się obecnością pewnych zasobów środowiska naturalnego, głównie o randze lokalnej. Funkcje korytarzy ekologicznych, a więc terenów umożliwiających migracje fauny i flory spełniają doliny rzek Gostynki, Korzyńca i Pszczynki. Rolę ponadlokalnych korytarzy pomiędzy doliną Wisły a kompleksem Lasów Pszczyńskich spełniają stosunkowo mało zaburzone ciągi terenów leśnych. Wyższą rangę posiadają jedynie stawy w Jedlinie (projektowany użytek ekologiczny). Są one jednocześnie najlepiej przebadane pod kątem walorów przyrodniczych.

Spośród gatunków roślin spotykanych na terenie gminy, a decydujących o wysokich walorach przyrodniczych fragmentu terenu gminy w okolicach Jedliny należy wymienić dwa (kategorie zagrożenia w skali województwa, wg IUCN/WCU z 1994 roku: EN — zagrożony, LR — gatunek niższego ryzyka):

1. Widłaczek torfowy (Lycopodiella inundata) (kat. EN)
2. Rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia) (kat. LR)

Obydwa wymienione gatunki objęte są w Polsce ochroną ścisłą.

Spośród cennych gatunków zwierząt na uwagę zasługują przedstawiciele awifauny:

1. Bąk - Botaurus stellaris,
2. Błotniak stawowy – Circus aeruginosus,
3. Kszyk - Gallinago gallinago,
4. Brzęczka – Locustella luscinioides,
5. Strumieniówka – L. fluviatilis,
6. Wodnik — Rallus aquaticus,
7. Kokoszka wodna — Gallinula chloropus,
8. Świerszczak — Locustella naevia,
9. Łabędź niemy — Cygnus olor,
10. Trzciniak — Acrocephalus arundinaceus,
11. Trzcinniczek — Acrocephalus scirpaceus,
12. Rokitniczka — Acrocephalus schoenobaenus,
13. Potrzos — Emberiza schoeniclus,
14. Krakwa —Anas strepera,
15. Czajka — Vanellus vanellus
16. Perkozek — Podiceps griseigena,

Wymienione powyżej gatunki znajdują się pod ochroną prawną. Zostały one stwierdzone na terenie projektowanego użytku ekologicznego „Stawy Jedlina”

Jedną z podstawowych przyczyn zmian ilościowych w faunie gminy jest odłów (pozyskanie) ssaków i ptaków stanowiących zwierzynę łowną.

Na terenie gminy i okolic istnieją 2 obwody łowieckie Nr: 154 i 155 ( wyłączony z planowej gospodarki łowieckiej pozostający w dyspozycji administracji Lasów Państwowych), obejmujące ogółem 3407 ha.

W kategorii gruntów wyłączonych z gospodarki łowieckiej występują tereny zurbanizowane i zabudowa mieszkaniowa (400 ha) oraz stawy hodowlane – 50 ha. Każde z kół łowieckich corocznie przygotowuje plany łowieckie obejmujące: pozyskanie zwierzyny, stan populacji na podstawie corocznej inwentaryzacji oraz zagospodarowanie i szkody łowieckie.

W gospodarce łowieckiej na terenie Bojszów i okolic można zauważyć następujące tendencje:

• ścisła regulacja struktury wiekowej i płciowej populacji sarny i jelenia
• wysoki limit odstrzału lisa – gatunku wyrządzającego znaczące szkody w łowisku;
• duże wahania populacji gatunków „terenów otwartych” (zając, bażant);
• wysoki stan populacji ptactwa wodnego i związany z tym plan pozyskania.

Wielkość pozyskania zwierzyny łownej limitowana jest określoną tzw. "pojemnością wyżywieniową łowiska" podstawowych gatunków w skali Nadleśnictwa, tj. jelenia, sarny oraz dzika. Stan populacji sarny jest adekwatny do dużej mozaikowatości zbiorowisk leśnych i nieleśnych na terenie gminy, natomiast znaczna liczebność dzika i jelenia wiąże się z występowaniem zwartego kompleksu lasów pszczyńsko - kobiórskich.

Najcenniejsze tereny łowieckie w skali gminy to:

- pasmo leśne, ciągnące się w centrum gminy: od Świerczyńca do Jedliny;

- doliny rzeczne: Wisły, Gostynki, Korzyńca i Pszczynki z mozaikowato umieszczonymi zadrzewieniami łęgowymi;

- agrocenozy z zadrzewieniami śródpolnymi spełniającymi funkcje „remiz” zwierzyny łownej, głównie ptactwa.

Główne cieki wodne na terenie gminy, tj.: Wisła, Pszczynka, Gostynka i Korzyniec, wraz z odcinkami starorzeczy oraz pojedyncze leśne stawy, tzw. „oczka wodne”, mają niewielkie znaczenie wędkarskie dla członków okolicznych kół wędkarskich w Tychach, Pszczynie, Bieruniu, natomiast z punktu widzenia bliskości w/w ośrodków miejskich oraz rozwoju turystyki weekendowej, agroturystyki, wskazane byłoby utworzenie tzw. „ośrodka obsługi rekreacyjno – turystycznej wędkarzy (także myśliwych) z łowiskiem komercyjnym.

Historyczne tradycje gospodarki rybackiej i fizjograficzne walory gminy (doliny rzeczne, pozostałości stawów, m.in. w Świerczyńcu – ok. 23 ha), stwarzają możliwości rozwoju tej formy gospodarki, z możliwością łączenia z funkcjami agroturystycznymi.

Ogólna powierzchnia lasów na terenie gminy Bojszowy wynosi ok. 894 ha, co stanowi ok. 27% jej powierzchni. Ponad 90% powierzchni leśnej pozostaje w administracji Lasów Państwowych – Nadleśnictwa Pszczyna (ok. 827 ha), natomiast lasy niepaństwowe (głównie osób fizycznych) zajmują niewielkie fragmenty (ok. 66 ha) – głownie w Międzyrzeczu i Jedlinie.

Największe zwarte kompleksy leśne „lasów pszczyńsko – kobiórskich” położone są w południowo – zachodniej i zachodniej części gminy (Bojszowy Stare i Świerczyniec) oraz wokół Bojszów Nowych w postaci okalającego pierścienia.

Obecność dużych kompleksów leśnych (o powierzchni powyżej 100 ha) na przeważającym obszarze gminy stanowi wskaźnik dla efektywnej i racjonalnej – z przyrodniczego punktu widzenia – gospodarki leśnej.

W strukturze siedliskowej typów lasów na terenie gminy zaznacza się dominacja: boru mieszanego wilgotnego i lasu mieszanego świeżego (blisko 75% całości siedlisk leśnych).

Dominujące gatunki to: sosna, brzoza, dąb szypułkowy (ok. 90% całości drzewostanów), natomiast gatunki domieszkowe stanowią: świerk, olsza czarna, topola, osika i modrzew.

W dolinach rzek i obrzeżach terenu ze stagnującą wodą jest widoczny zwiększony udział siedlisk łęgowych i olsowych z typowym składem drzewostanu (jesion, topola, osika, jawor, olsza czarna, wierzba biała).

Na terenie gminy Bojszowy, podobnie jak w całym Nadleśnictwie Pszczyna, w lasach kumulują się różne negatywne zjawiska pochodzenia biotycznego i antropogenicznego, wpływające na ogólne osłabienie istniejących drzewostanów i całych ekosystemów leśnych.

Lasy zaliczone do kategorii lasów ochronnych pozostają w strefie oddziaływania przemysłu i związanej z tym emisji SO₂, NO_x, pyłów – głównie w zasięgu oddziaływania przemysłu ciężkiego zlokalizowanego w Tychach, Bieruniu, Oświęcimiu i aglomeracji katowickiej.

Ostatnio prowadzone pomiary monitoringu powietrza (Instytut Badawczy Leśnictwa w Warszawie, Oddział w Katowicach) wskazują na zmniejszającą się presję abiotycznych czynników środowiska na stan lasów.

Potencjał rekreacyjno – turystycznego zagospodarowania terenów leśnych w Gminie Bojszowy jest znikomy – ogranicza się do prowizorycznych parkingów obok bardzo nielicznych dróg przecinających tereny leśne oraz niekontrolowanej penetracji terenów leśnych przez amatorów wypoczynku sobotnio – niedzielnego.

Lokalnie degradację siedlisk leśnych mogą inicjować szkody górnicze w zasięgu działania KWK „Piast” Ruch II, prowadzące do powstania bezodpływowych zapadlisk i podtopień gruntów.

Spośród czynników biotycznych wpływających degradująco na stan lasów, szczególną rolę odgrywają szkody wyrządzane przez zwierzyną łowną, głównie sarny i jelenia, dotyczące głównie zgryzania sadzonek (modrzew, sosna, gatunki liściaste) w uprawach leśnych oraz niszczenia młodników (często w rozmiarze przekraczającym 50% powierzchni upraw lub ilości sadzonek i drzew). Formą przeciwdziałania tej tendencji jest zalecanie zwiększenia naturalnej bazy żerowej dla zwierzyny poprzez zagospodarowanie łąk śródpolnych i zakładanie poletek gryzowych, a także tradycyjne metody palikowania i osłaniania pojedynczych sadzonek oraz grodzenia upraw.

Lesistość gminy (ok. 27%) jest na zbliżonym poziomie do średniej województwa śląskiego i całej Polski.

W ramach zieleni wysokiej, nieurządzonej przeważają zadrzewienia łęgowe (ok. 17 ha), tworzące obudowę biologiczną rzek (Gostynka, Pszczynka, Korzyniec), stawów, towarzyszące terenom zieleni niskiej (łęgowej) – zwłaszcza w Jedlinie. Dodatkowo zadrzewienia i zakrzaczenia śródpolne w terenach rolniczej przestrzeni produkcyjnej, występujące na ogół „wyspowo” (zwiększają pulę różnorodności biologicznej w środowisku przyrodniczym gminy (ptasie „remizy”, ostoje zwierzyny łownej itp.).

Zasady zagospodarowania przestrzennego „Studium uwarunkowań …” gminy uznały rangę zachowania i sukcesywnego powiększania zadrzewień, zarówno śródpolnych jak i łęgowych, oraz nowych zalesień.

Zieleń urządzona, w tym parki, zieleńce oraz zieleń towarzysząca zabudowie mieszkaniowej, usługowej i przemysłowej, stanowi ważny składnik Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych (ESOCH) gminy, a dodatkowo – w trybie art. 10 ust. 1 pkt. 8 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym – konieczne jest zachowanie przed zabudową terenów zadrzewionych, łąk, ogrodów, ważnych dla prawidłowej gospodarki zasobami przyrody w skali lokalnej.

Szczególną rolę w strukturze zieleni spełniają obiekty objęte ochroną konserwatorską na mocy ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie przyrody i muzeach, tj.:

- pozostałości dawnego folwarku w Jedlinie z końca XIX wieku, wraz otaczającymi terenami parku oraz dawnych Stawów Jedlińskich,

- teren kościoła parafialnego p.w. Narodzenia Św. Jana Chrzciciela w Bojszowach wraz z otaczającym starodrzewiem i cmentarzem,

- pozostałości dawnego dworu i parku w centrum Bojszów,

- pozostałości starych alei śródpolnych, grobli i obiektów stawowych na terenie gminy, zbudowanych głównie ze starodrzewia dębu, lipy, stanowiące obecnie często drogi lokalne i gruntowe.

„Studium uwarunkowań …” gminy Bojszowy wprowadza zalecenia, dotyczące zachowania i konserwacji istniejącego starodrzewia, opracowania programów rewaloryzacyjnych, zachowania głównych ekspozycji i panoram widokowych oraz niezabudowanych elementów zieleni niskiej (otaczające łąki, pola, inne zbiorowiska nieleśne).

Ogólna powierzchnia zieleni urządzonej, zgodnie z tekstem miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego Gminy Bojszowy, wynosi 2,0 ha (docelowo – 6,6 ha), z czego ponad 50% stanowią 4 cmentarze, a reszta to: parki i zieleńce oraz zieleń izolacyjna (Bojszowy, Jedlina).

Gmina Bojszowy położona jest w dorzeczu Wisły, z którą graniczy od wschodu. Przez teren Gminy przepływają między innymi Pszczynka stanowiąca południową granicę Gminy, jej dopływ Korzyńca oraz Gostynka będąca naturalną północną granicą.

Na terenie Gminy znajdują się trzy większe powierzchniowe zbiorniki wodne pochodzenia antropogenicznego, tj. Staw Poloczek, Zbiornik Świętojan oraz Zbiornik Bojszowy który był osadnikiem słonych wód dołowych z KWK Piast i Czeczot a od roku 2002 został wyłączony z eksploatacji.

Jakość wód we wszystkich tych punktach była pozaklasowa. Do zaliczenia wód do pozaklasowych (oprócz Korzyńca) zadecydowały przede wszystkim zanieczyszczenia bakteriologiczne, związki biogenne i zawiesina, a w rzece Gostynce dodatkowo związki mineralne. Natomiast w Korzyńcu decydujący wpływ miała ponadnormatywna zawartość metali ciężkich.

W górnym odcinku Gostynka jest odbiornikiem zanieczyszczeń z rejonu Łazisk Górnych, dalej Tychów (Potok Tyski), Lędzin i w dolnym biegu z miejscowości Bieruń i Bojszowy. Górny odcinek Mlecznej i jej lewobrzeżny dopływ Potok Ławecki przyjmuje ścieki z południowych dzielnic Katowic i Mysłowic. Wysoka zawartość zawiesiny, związków mineralnych głównie chlorków i substancji rozpuszczonych świadczyć może o fakcie, iż do wód zlewni Gostynki wprowadzane są wody dołowe z kopalń węgla kamiennego, co spowodowało, że w 2001 roku Gostynka wprowadziła do Wisły wody o stężeniu chlorków 7448 mgCl/l a substancji rozpuszczonych 15011 mg/l.

Wraz z wodami dołowymi do wód rzeki Gostynki przedostają się również pewne ilości radioaktywnego radu powodując jego wzrost ponad naturalną zawartość w wodzie. KWK Piast i KWK Piast Ruch II wprowadziła program podczyszczania wód dołowych, co wpłynęło na zmniejszenie w nich stężenia radioaktywnego radu w stosunku do lat poprzednich.

Zlewnia Pszczynki to obszary leśne i rolnicze. Jedyny większy ośrodek przemysłowy to Pszczyna, gdzie znajduje się główne źródło zanieczyszczeń.

Korzeniec pod względem sanitarnym prowadziła wody III klasy czystości, natomiast zanotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń cynku.

Pierwszy poziom wodonośny występuje w utworach czwartorzędowych ujmowany jest studniami gospodarskimi lub drenowany powierzchniową siecią hydrograficzną.

Dodatkowo Gmina Bojszowy graniczy od północy z Głównym Zbiornikiem Wód Podziemnych GZWP nr 457 o nazwie Tychy-Siersza, występującym w utworach karbońskich o typie szczelinowo-porowym.

Pod względem hydrochemicznym w wodach tego poziomu dominuje typ wodorowęglanowo - siarczanowo - wapniowo - magnezowy.

Wody słodkie występują na znacznej głębokości ok. 250 - 500 m, uzależnionej od oddziaływania górnictwa węgla kamiennego. Wykorzystanie wód słodkich z tych poziomów jest ograniczone i związane z selektywnym ich odpompowywaniem z kopalń. Zasilanie poziomów wodonośnych w utworach karbonu następuje na wychodniach lub pośrednio - poprzez przepuszczalne utwory czwartorzędu. Niewielkie znaczenie może mieć także zasilane z zalegających wyżej utworów triasu - głównie w strefach dyslokacji. Podstawą drenażu są wyrobiska kopalń węgla kamiennego, a poza obszarami górniczymi - także doliny rzek i miejsca skupionej eksploatacji wód.

GZWP stanowią najbardziej zasobne fragmenty poziomów wodonośnych, charakteryzują się najlepszymi parametrami hydrogeologicznymi tj. wydajnością potencjalną pojedynczego otworu studziennego powyżej 70 m³/h, przewodnością warstwy wodonośnej większą niż 10 m²/h oraz posiadają wysoką jakość wód. Biorąc powyższe pod uwagę, GZWP wymagają szczególnej ochrony. GZWP objęte są krajową i regionalną siecią monitoringu wód podziemnych, lecz brak jest w pobliżu Gminy punktu monitoringu, w którym badano by jakość tych wód.

W gminie Bojszowy do sieci wodociągowej podłączonych jest ok. 95% mieszkańców, tj. ok. 6100 mieszkańców.

Sieć wodociągowa na całym terenie Gminy administrowana jest przez Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Tychach.

Na teren Gminy woda dostarczana jest z rurociągu dosyłowego f400 mm.

Zużycie wody ogółem wynosi 186.097 m³/rok, w tym przez podmioty usługowo-produkcyjne 39.488 m³/rok:

Na terenach nie objętych zbiorowym systemem zaopatrzenia w wodę niewielka liczba mieszkańców zaopatruje się z własnych ujęć – studnie przydomowe.

Średnie jednostkowe zużycie wody wynosi 88 l/Md, w tym woda na potrzeby usługowo-produkcyjne. Średnie jednostkowe zużycie wody wyłącznie na potrzeby socjalno-bytowe mieszkańców wynosi ok. 51 l/Md.

Na terenie Gminy do wodociągu podłączonych jest 46 podmiotów usługowo-produkcyjnych zużywających ok. 124 m³ wody na dobę, co stanowi ok. 29% ogólnego zużycia.

Największymi odbiorcami wody są:

• Zakład Rzeźniczo-Wędliniarski Czarnynoga – 3183 m³/rok,
• Zakład Masarski Korzeniec – 1470 m³/rok.

Długość sieci wodociągowej na terenie Gminy wynosi 70,74 km, w tym 14,22 km stanowią przyłącza wodociągowe.

Na terenie Gminy prowadzone jest kompleksowe rozpoznawanie i precyzowany jest zakres niezbędnych przedsięwzięć dotyczących ochrony przed powodzią. W trakcie opracowywania jest Gminny Plan Reagowania Kryzysowego, w którym zostaną określone procedury postępowania w czasie powodzi. Obecnie wykonywane są bieżące renowacje rowów melioracyjnych oraz innych cieków. Znajdujące się w Gminie powierzchniowe zbiorniki wodne dodatkowo zwiększają wskaźnik retencji zlewni.

Obecnie występujące punktowe i obszarowe źródła zanieczyszczeń stanowią przede wszystkim:

• ścieki socjalno-bytowe z zabudowy mieszkaniowej,
• ścieki deszczowe spływające z dróg, placów i stacji paliw,
• zanieczyszczenia spływające z pól, szczególnie w okresach po nawożeniu gruntów rolnych,

W Gminie od roku 1993 realizowany jest program usuwania i unieszkodliwiania ścieków na terenie wszystkich miejscowości. Do chwili obecnej skanalizowano miejscowości Jedlina, Międzyrzecze, Bojszowy i po części Świerczyniec, gdzie planowana jest dalsza rozbudowa sieci. Ponadto przygotowana jest do budowy sieć kanalizacji w Bojszowach Nowych.

Część terenów o zabudowie rozproszonej wyposażona jest w oczyszczalnie przydomowe (97 tego typu zbiorników).

Na terenach nie skanalizowanych, powstające ścieki socjalno-bytowe odprowadzane są do szamb lub bezpośrednio do rowów i potoków.

Nieszczelne szamba oraz „dzikie” wyloty kanalizacji, stanowią znaczące zagrożenie dla stanu czystości wód podziemnych i powierzchniowych.

Ścieki deszczowe z dróg, placów i stacji paliw zanieczyszczają wody powierzchniowe głównie substancjami ropopochodnymi spłukiwanymi z nawierzchni dróg.

Potencjalnym źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych mogą być słone wody oraz osady denne z nieczynnego już osadnika wód kopalnianych Bojszowy. Podjęto już działania w kierunku likwidacji tego osadnika, aktualnie opracowywany jest projekt techniczny rekultywacji, który pozwolić zabezpieczyć środowisko i przywrócić teren do stanu użytkowania jako tereny zielone..

Administratorem sieci kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków na terenie Gminy Bojszowy jest Gminne Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Bojszowach.

Na terenie Gminy znajdują się cztery oczyszczalnie ścieków (OŚ) komunalnych, tj.:

• OŚ Bojszowy - typu SBR osad czynny
• OŚ Międzyrzecze – typ TMB 1440 ze złożem biologicznym zraszanym
• OŚ Jedlina – typ TMB 720 ze złożem biologicznym zraszanym
• OŚ Świerczyniec - typu BIOCLERE

Źródło: Program Ochrony Środowiska dla gminy Bojszowy

Z analizy wyników badań jakości ścieków oczyszczonych wynika, że jedynie w OŚ Bojszowy osiągane parametry oczyszczalnia spełniają w pełni wymagania nowego rozporządzenia dotyczącego jakości ścieków oczyszczonych.

Praca oczyszczalni: Międzyrzecze i Jedlina nie jest stabilna, zdarzają się okresy przekroczeń dopuszczalnych parametrów, co wymaga w przyszłości podjęcia działań modernizacyjnych.

Natomiast wyniki analiz ścieków oczyszczonych w OŚ Świerczyniec za każdym razem wskazują na przekroczenia dopuszczalnych wartości BZT₅, wynika z tego że zastosowana oczyszczalnia nie jest w stanie zapewnić wymaganego efektu oczyszczania ze względu na charakter dopływu ścieków. Sytuację może poprawić przygotowana do budowy sieć kanalizacyjna na tym terenie.

Na terenie Gminy znajduje się również 97 oczyszczalni przydomowych, zostały one wybudowane na terenach zabudowy rozproszonej, gdzie brak jest ekonomicznego uzasadnienia dla budowy sieci kanalizacyjnej.

Pozostałe ścieki sanitarne na terenie Gminy gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych i w części odprowadzane w sposób niekontrolowany do ziemi i wód płynących.

Całkowita długość sieci kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy wynosi 57,49 km, w tym długość przykanalików ok. 10,9 km (729 szt.).

Długość sieci sanitarnej wraz z przykanalikami w poszczególnych miejscowościach przedstawia się następująco:

- Bojszowy - 36,653 km (508 przykanalików),

- Międzyrzecze - 12,321 km (123 przykanaliki),

- Jedlina - 7,291 km (82 przykanaliki),

- Świerczyniec - 1,225km (16 przykanalików).

Na terenie Gminy Bojszowy istnieją odcinki kanalizacji deszczowej w centrach miejscowości o łącznej długości ok. 12 km, a zebrane wody odprowadzane są do lokalnych cieków. Poza tymi terenami wody deszczowe z ulic odpływają powierzchniowo do przydrożnych rowów.

Odpady stanowią nieodłączny element bytowania współczesnego społeczeństwa.

W niniejszym rozdziale podjęty jest problem odpadów komunalnych, odpadów innych niż niebezpieczne oraz odpadów niebezpiecznych powstających w gospodarstwach domowych. W gminie Bojszowy obowiązuje uchwała Rady Gminy Bojszowy Nr XXXV/143/97 z dnia 26.06.1997 roku, która określa szczegółowe zasady utrzymania porządku i czystości na terenie Gminy.

Do grupy odpadów komunalnych należą odpady powstające w wyniku różnego rodzaju działalności gospodarczej tj. handel, usługi, produkcja, itp. nie zawierające odpadów niebezpiecznych. Podstawowym źródłem ich powstawania są gospodarstwa domowe zlokalizowane na terenie gminy Bojszowy. Łącznie z tą grupą odpadów zagospodarowuje się odpady inne niż niebezpieczne, pochodzące od innych wytwórców odpadów (handel, usługi), które posiadają charakter i skład podobny do odpadów wytwarzanych w gospodarstwach domowych. Do tej grupy zalicza się także zmiotki uliczne oraz odpady wielkogabarytowe, które ze względu na swój rozmiar nie mieszczą się w tradycyjnych pojemnikach na odpady.

Odpady gromadzone na terenie Gminy są deponowane na składowisku odpadów w Tychach, należącym do spółki Master. Na podstawie danych przekazanych przez spółkę Master, w poniższej tabeli, przedstawiono skład morfologiczny odpadów powstających na terenie Gminy Bojszowy.

Na terenie Gminy Bojszowy funkcjonuje zorganizowany systemem gromadzenia i wywozu odpadów komunalnych. Oceniając istniejący system gospodarki odpadowej można stwierdzić, że funkcjonuje w sposób prawidłowy gdyż jest dostosowany do istniejących uwarunkowań lokalizacyjnych i przyzwyczajeń mieszkańców.

Mieszkańcy Gminy ze strumienia odpadów komunalnych wydzielają „u źródła” takie odpady jak: szkło, tworzywa sztuczne, metale i puszki oraz plastiki. Odpady gromadzone są w workach specjalnie przeznaczonych do segregowania surowców wtórnych. Pozostałe odpady na posesjach gromadzone są w pojemnikach 110 l.

Na terenie Gminy usługi w zakresie transportu odpadów świadczą następujące podmioty gospodarcze:

• Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej „Partner”, Lędziny
• PHU „Efekt”, Imielin
• „Master” sp z o.o. , Tychy
• EKO – ZAG
• Gminne Przedsiębiorstwo Komunalne Bojszowy

Mieszkańcy Gminy mają obowiązek podpisania umowy z podmiotem gospodarczym świadczącym usługi w zakresie wywozu odpadów. Jeżeli właściciel posesji usuwa odpady we własnym zakresie zobowiązany jest do zgłoszenia tego faktu w Urzędzie Gminy oraz rejestracji ilości wywiezionych odpadów poprzez okazanie rachunków za składowanie ich na składowisku.

Gmina Bojszowy jak większość gmin na terenie Województwa Śląskiego opiera swoją gospodarkę odpadami na lokowaniu ich na składowisku. Aktualnie odpady transportowane są na składowisko odpadów zlokalizowane w Tychach-Urbanowicach.

Do tej grupy zaliczono odpady powstające w wyniku działalności przedsiębiorstw handlowo-usługowych na terenie Gminy. Charakter i skład tego typu odpadów jest podobny do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

Podstawowe grupy oraz rodzaje odpadów innych niż niebezpieczne powstających na terenie Gminy Bojszowy sklasyfikowano na podstawie rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska z dnia 27 września 2001 w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). Są to m.in.:

• Odpady z mycia i przygotowania surowców (kod - 02.02.01)
• Odpadowa tkanka zwierzęca (kod - 02.02.02)
• Trociny, wióry, ścinki, drewno (kod - 03.01.05)
• Odpady z przetworzonych włókien tekstylnych (kod – 04.02.22)
• Odpady farb i lakierów inne niż wymienione w 08 01 11 (kod -08.01.12)
• Żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów (z wyłączeniem pyłów z kotłów wymienionych w 10.01.04), (kod -10.01.01)
• Opakowania z papieru i tektury (kod – 15.01.01)
• Opakowania z tworzyw sztucznych (kod – 15.01.02)
• Opakowania z metali (kod – 15.01.04)
• Opakowania wielomateriałowe (kod – 15.01.05)
• Opakowania ze szkła (kod – 15.01.07)
• Zużyte opony (kod – 16.01.03)
• Metale żelazne (kod – 16.01.17)
• Metale nieżelazne (kod – 16.01.19)
• Tworzywa sztuczne (kod – 16.01.19)
• Nieorganiczne odpady inne niż wymienione w 16.03.03 (kod – 16.03.04)
• Produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spożycia (kod – 16.03.80)
• Magnetyczne i optyczne nośniki informacji (kod – 16.80.01)
• Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów (kod – 17.01.01)
• Gruz ceglany (kod – 17.01.02)
• Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia (kod – 17.01.03)
• Odpady z remontów i przebudowy dróg (kod – 17.01.81)
• Odpadowa papa (kod – 17.03.80)
• Żelazo i stal (kod – 17.04.05)
• Złom kabli (kod - 17.04.11)
• Skratki (kod – 19.08.01)
• Zawartość piaskowników (kod – 19.08.02)
• Ustabilizowane osady ściekowe (kod – 19.08.05)
• Zmieszane odpady gospodarcze podobne do komunalnych (kod – 20.03.99)
• Odpady z czyszczenia pierza pochodzące z działalności gospodarczej (kod – 04.02.99)

Większość tego typu odpadów jest przekazywana podmiotom gospodarczym zajmującym się przewozem lub odzyskiem odpadów. Część odpadów gospodarczo nieprzydatnych została zdeponowana na składowisku natomiast odpady, które mogą być wykorzystane gospodarczo gromadzone są selektywnie, a następnie po odpowiednim przygotowaniu ponownie wykorzystywane.

Na terenie Gminy Bojszowy powstają również odpady niebezpieczne. Wymagają one odpowiedniego systemu zbierania, magazynowania oraz transportu w celu unieszkodliwienia. Taką działalnością zajmują się specjalne podmioty gospodarcze posiadające pozwolenia na taką działalność. Wytwarzanie odpadów niebezpiecznych przez podmioty gospodarcze działające na terenie Gminy odbywa się na podstawie decyzji wydanych przez starostę powiatowego lub wojewodę.

Gmina Bojszowy planuje budowę przy oczyszczalni ścieków w Bojszowach punkt zbierania odpadów niebezpiecznych, który będzie przeznaczony dla mieszkańców.

Gminę pokrywają silnie przeobrażone stożki sandrowe utworzone przez wody roztopowe wypływające ku wschodowi spod topniejącego lądolodu. Pofałdowana powierzchnia Gminy wytworzona zostały przez działalność erozyjno – akumualcyjną rzek.

Gmina Bojszowy położona jest w widłach trzech rzek Gostynki, Korzyńca i Pszczynki, co stwarza korzystne warunki do produkcji rolniczej. Układ przestrzenny miejscowości w obszarze Gminy określa ją jako zespół jednostek osadniczych pozostających ze sobą w luźnych związkach przy dominacji miejscowości Bojszowy.

Na terenie Gminy Bojszowy znajdują się udokumentowane złoża węgla kamiennego, który jest eksploatowany przez kopalnię Węgla Kamiennego „Piast II”. Innymi surowcami mineralnymi występującymi na tym terenie są kruszyw, piasku, żwiru i gliny. Gmina posiada własne złoża wody pitnej. Firma Amoco - Poland przeprowadziła odwierty w celu poszukiwania metanu na terenie Gminy.

Użytki rolne Bojszów ze względu na stosunkowo wysoki potencjał produkcyjny zaliczono w Planie Ogólnym Zagospodarowania Przestrzennego Gminy do strefy żywicielskiej regionu śląskiego. Gmina dąży do utrzymania odpowiedniego poziomu gospodarowania, aby nie dopuścić do zahamowania rozwoju w poszczególnych kierunkach rolnictwa.

Gmina ma charakter rolniczy, z pewnym udziałem zakładów usługowych i przemysłowych. Rolnictwo w Gminie jest, zatem podstawowym źródłem utrzymania wielu mieszkańców. Są to przeważnie chłopo - robotnicy, którzy na jedną zmianę pracują w przemyśle zaś na drugą uprawiają swoje działki rolnicze. Z samego rolnictwa utrzymują się jedynie nieliczne gospodarstwa.

Na podstawie danych z Rocznika Statystycznego 2002 w Gminie Bojszowy największą powierzchnię zajmują użytki rolnicze (prawie 64%), co daje Gminie drugie miejsce w powiecie bieruńsko - lędzińskim.

Największą powierzchnię w Gminie pokrywają gleby mineralne piaszczyste, gliniaste i w niewielkim stopniu gleby torfowe. Najbardziej produktywne kompleksy glebowe mineralne i mineralno – organiczne występują w dolinach Wisły, Pszczynki, Korzyńca i Bojszów Starych. Natomiast w dolinie rzeki Gostynki gleby uległy mineralizacji na skutek wypalania traw i odwadniania łąk. Duża wartością użytkową wyróżniają się również gleby zalegające w dolinach rzecznych są to utworzy piaszczysto – gliniaste oraz gleby mineralne typu bielicowego.

Na terenie Gminy występują gleby dobrej jakości 31,9% powierzchni gruntów rolnych pokrywają gleby klas IIIb – IVb – jest to 466 ha. Reszta to gleby klas niższych V i VI.

Na danym terenie dominują gospodarstwa małe o powierzchni od 0,1 do 1,0 ha oraz gospodarstwa o powierzchni mieszczącej się w zakresie od 2 – 5 ha. Na podstawie danych ze Strategii Rozwoju Gminy łączna powierzchnia gruntów należących do rolników wynosi 1568 ha, co daje średnią powierzchnię gospodarstwa indywidualnego 4,6 ha.

Podstawowymi roślinami uprawnymi są żyto pszenica i jęczmień zajmują one 727 hektarów, co stanowi 33,62 % powierzchni użytków rolnych użytków rolnych.

Według przeprowadzonych latach 1999 – 2002 badań na odczyn pH gleb na terenie Gminy Bojszowy w wynika, że 50% powierzchni użytków rolnych charakteryzuje się odczynem kwaśnym i bardzo kwaśnym i wymaga wapnowania.

Na zlecenie Urzędu Wojewódzkiego zostały przeprowadzone badania na zawartość metali ciężkich w glebie województwa, według analiz wynika, że gleby położone na terenie Gminy zaliczone zostały do klasy „B” jest to lokalizacja niekorzystna. Na takich terenach niewskazana jest uprawa roślin, których części jadalne kumulują zanieczyszczenia do takich uprawa zalicza się głownie rośliny kapustne, buraki i warzywa liściowe.

Prowadzona eksploatacja węgla kamiennego na terenie Gminy prowadzi do osiadania terenu, przez co tworzą się zalewiska wędrujące. Wynika to z przechylania się terenu i powstania obniżeń w innych miejscach.

Na skutek osiadań terenu powstałych w wyniku eksploatacji dokonanej powstały cztery trwałe zalewiska:

• dwa zalewiska na lewym zawalu rzeki Pszczynki w rejonie potoku Łękawka,
• dwa zalewiska na prawym zawalu rzeki Pszczynki w rejonie stawów hodowlanych Gospodarstwa Rybackiego Pszczyna.

Prowadzone są prace odwadniające, przez co cześć terenów wraca do rolnictwa natomiast inne przeznaczane są na obwałowania rzeki Pszczynki.

W rejonie projektowanej eksploatacji nastąpi względne podniesienie zwierciadła wód gruntowych, co w konsekwencji może spowodować zawodnienie gruntów rolnych.

Zalewiska i podtopienia obecnie mają charakter przejściowy. Kopalnia realizuje, zatem program przywrócenia prawidłowych stosunków wodnych poprzez budowę pompowni odwadniających jak i sieci rowów melioracyjnych.

Na terenie Gminy Bojszowy nadal prowadzona jest eksploatacja węgla kamiennego, co wywołuje dalszą deformację terenu

• w części zachodniej miejscowości Bojszowy deformacje terenu od I do IV kategorii oraz maksymalne osiadanie około 2,1 m (parcela J),
• w części południowej miejscowości Bojszowy na południe od ul. Marii Dąbrowskiej deformacje terenu od I do IV kategorii oraz maksymalne osiadania około 2,4 m

Ze względu na eksploatację kopalin na terenie Gminy Bojszowy istnieje problem zagospodarowania odpadów kopalnianych. Kamień dołowy jest wywożony do wyrobisk popiaskowych dla celów rekultywacji wykonywanej przez Kopalnię Piasku Podsadzkowego „Maczki – Bór” – w ilości do około 30 %, inną możliwością zagospodarowania jest budowa obwałowań rzeki Pszczynki, co jest realizowane w ilości około 65%, a także wykorzystuje się go do niwelacji terenu w ilości około 5 %.

Ważnym zagadnieniem dotyczącym ochrony ziemi i gleb jest zbiornik dołowych wód słonych pochodzących niegdyś z odwadniania wyrobisk z KWK „Piast”. Są to wody o średnim zasoleniu od 35 000 do 50 000 mg/l, jest to 10 razy więcej niż zasolenie Bałtyku. W wyniku analiz zawiesiny osadzającej się na powierzchni wody wykryto związki radioaktywne takie jak Ra²²⁶ i Ra²²⁸. Zanieczyszczenia te nie mają dużego znaczenia gdyż według przeprowadzonych badań gleby w sąsiedztwie osadnika stężenia izotopów radu nie odbiegają od wartości spotykanych w skorupie ziemskiej, nie stwierdzono nietypowych stężeń izotopów radu, ich wartości nieznacznie przekraczają wartości naturalnej radioaktywności. Można, zatem stwierdzić, że poza samym osadnikiem skażenia podłoża nie występują. Obecnie osadnik jest wyłączony z eksploatacji i przeznaczony do likwidacji, osad zgromadzony na dnie zbiornika zostanie zabezpieczony i odizolowany bez możliwości jego naruszenia. Teren ten zostanie zrekultywowany zgodnie z wyznaczonym kierunkiem rekultywacji w latach 2004-2006.

Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w szczególności przez utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach oraz zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane.

Czynnikiem, który w znacznym stopniu oddziałuje na poziom życia jest stan czystości powietrza. W ochronie powietrza przed zanieczyszczeniem występują dwa główne problemy o różnym stopniu trudności i różnych barierach utrudniających lub ograniczających ich rozwiązywanie.

Pierwszym jest zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza substancjami pyłowymi, powstającymi w wyniku spalania paliw i stosowania różnorodnych technologii przemysłowych. Drugi problem to zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza substancjami gazowymi.

Zanieczyszczenia to substancje, które ze względu na swoje właściwości zmieniają średni skład atmosfery. Substancje te są usuwane z atmosfery poprzez procesy fizyczne lub dzięki procesom biologicznym albo poprzez reakcje chemiczne, w których powstają inne związki będące często również zanieczyszczeniami tzw. zanieczyszczenia wtórne.

Do najważniejszych niekorzystnych zjawisk wymuszających działania w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem zalicza się:

Podstawowym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest emisja substancji toksycznych pochodzących z procesów spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych w celach energetycznych i technologicznych.

Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń powietrza w procesach przemysłowych są procesy spalania paliw dla potrzeb technologicznych oraz grzewczych. Przyczynami tego są przede wszystkim przestarzałe urządzenia wytwórcze, nisko sprawne instalacje ochrony środowiska, jak też spalanie niskiej jakości paliw.

Praktycznie wszystkie składniki spalin, z wyjątkiem pary wodnej są zanieczyszczeniami powietrza. Część z nich należy do składników mniej toksycznych, choć wywołujących dalekosiężne skutki klimatyczne, ale pozostała większość to bardzo szkodliwe związki bezpośrednio zagrażające człowiekowi, zwierzętom i roślinności.

Podstawową masę zanieczyszczeń odprowadzanych do atmosfery stanowi dwutlenek węgla. Jednak najbardziej uciążliwe składniki spalin to przede wszystkim dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla i pył. W mniejszych ilościach emitowane są również chlorowodór, różnego rodzaju węglowodory aromatyczne i alifatyczne oraz związki węgla elementarnego w postaci sadzy. Wraz z pyłem emitowane są również metale ciężkie, pierwiastki promieniotwórcze i benzo(a)piren, który uznawany jest za jedną z bardziej znaczących substancji kancerogennych, co przy występujących stężeniach stwarza istotne ryzyko zdrowotne dla mieszkańców. Przy spalaniu odpadów z produkcji tworzyw sztucznych opartych na polichlorku winylu do atmosfery mogą dostawać się substancje chlorowcopochodne, a wśród nich dioksyny i furany.

Oprócz szkodliwego oddziaływania na środowisko naturalne i zdrowie ludzi, emisje zanieczyszczeń do powietrza powodują straty gospodarcze. Stopień oddziaływania na środowisko zależy od wielu czynników oraz od odporności organizmów na zanieczyszczenia. Również nie do pominięcia są czynniki klimatyczne takie jak: temperatura, nasłonecznienie, wilgotność powietrza czy prędkość wiatru. Żadne z zanieczyszczeń nie występuje pojedynczo, w formie wyizolowanej i rzadko które nie podlega w powietrzu dalszym przemianom. Poza tym w działaniu zanieczyszczeń na organizmy żywe obserwuje się występowanie zjawiska synergizmu, tj. działania skojarzonego, wywołującego efekt większy, niżby to wynikało z sumy efektów poszczególnych składników.

Ze źródeł emisji poza przemysłowych istotną rolę odgrywają źródła emisji niskiej związanej z eksploatacją niskosprawnych palenisk węglowych w domach mieszkalnych i użyteczności publicznej.

Paliwa stałe są i jeszcze przez długi okres czasu będą podstawowym nośnikiem energii (głównie ze względów ekonomicznych), wobec czego szczególną uwagę należy zwrócić na zagadnienia ograniczenia emisji zanieczyszczeń w procesie ich spalania, a więc na kierunki modernizacji samych źródeł ciepła, substytucję paliw, wprowadzenie nowych technik i technologii spalania, a także sprawdzone metody oczyszczania spalin i utylizacji odpadów paleniskowych. Należy zwrócić uwagę na możliwość wykorzystania czystych źródeł energii oraz źródeł odnawialnych. Do źródeł energetycznych o charakterze odnawialnym należy między innymi biomasa roślinna. Źródłem biomasy wykorzystywanej dla celów energetycznych mogą być odpady tartaczne oraz drewno odpadowe z wyrębu i czyszczenia lasów. Perspektywicznie dodatkowym źródłem biomasy mogą być uprawy energetyczne prowadzone na nieużytkach i terenach niezagospodarowanych, wilgotnych czy zalewowych.

Racjonalizacja wytwarzania i użytkowania ciepła jest najprostszą i najefektywniejszą metodą ochrony środowiska w wyniku bezpośredniego ograniczenia zużycia paliwa.

Teren gminy Bojszowy nie jest zgazyfikowany. Głównym surowcem energetycznym w sektorze komunalno-bytowym w Gminie jest węgiel, a w dalszej kolejności olej opałowy. Gospodarstwa domowe korzystają w zdecydowanej większości z niskosprawnych palenisk węglowych opalanych najczęściej niskogatunkowym węglem. Zanieczyszczenia emitowane są emitorami o wysokości około 10m, co powoduje rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń po najbliższej okolicy.

W indywidualnym i komunalnym ogrzewnictwie funkcjonują urządzenia grzewcze o przestarzałej konstrukcji jak kotły komorowe tradycyjne, bez regulacji i kontroli ilości podawanego paliwa do paleniska oraz bez regulacji i kontroli powietrza wprowadzanego do procesu spalania, o sprawności średniorocznej wynoszącej ok. 50%. W starych nieefektywnych urządzeniach grzewczych spala się niskiej jakości węgiel niesortymentowany, a często także różnego rodzaju materiały odpadowe i odpady komunalne.

Innym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest wykorzystanie paliw płynnych do napędzania silników spalinowych w pojazdach samochodowych, maszynach rolniczych, budowlanych, w kolejnictwie gdzie podczas spalania paliw emitowanych jest wiele zanieczyszczeń. Istotnym elementem emisji w tym zakresie jest również emisja powstająca w obrocie tymi paliwami występująca głównie w czasie tankowania oraz przeładunku. Na skutek czynności eksploatacyjnych do atmosfery emitowane są węglowodory.

Na podstawie danych Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Katowicach zawartych w opracowaniu „Zanieczyszczenie atmosfery w województwie śląskim w latach 2000 – 2001”; Katowice – 2002r., roczny poziom opadu pyłu w Bojszowach w odniesieniu do pozostałych gmin powiatu bieruńsko - lędzińskiego jest stosunkowo duży (najwyższy w powiecie – tabela 1). Niepokojącym zjawiskiem jest również najwyższy w powiecie trend wzrostu opadu pyłu (1996/2000 – 15,1%; 1997/2001 – 10,5%). Wartości opadu metali na terenie Bojszowy przyjmują wartości niższe od średniej dla gmin w powiecie bieruńsko - lędzińskim poza opadem niklu, którego wartość jest najwyższa w powiecie (tabela 2).

Generalnie szans obniżenia zanieczyszczeń powietrza w Gminie Bojszowy należy upatrywać w realizacji Programu Ograniczenia Niskiej Emisji oraz planowanej likwidacji kopalni KWK „Piast” Ruch II. Ograniczenie niskiej emisji jest jednym z priorytetów Gminy Bojszowy. W Gminie znajduje się 1.208 budynków mieszkalnych, w których jest 1.320 mieszkań o łącznej powierzchni ok. 200 tyś m2. Budynków komunalnych i rzemieślniczych jest w Gminie 18. W zdecydowanej większości budynki ogrzewane są przestarzałymi systemami centralnego ogrzewania, zaopatrzonymi w kotły o mocach cieplnych do 100 kW. Stosowne urządzenia grzewcze są nieefektywne, kominy spalinowe są niskie i technicznie niesprawne, spalany węgiel – złej jakości.. W konsekwencji, wiele trujących częsci lotnych, zawartych w spalanym węglu 9smoły, popioły, toksyczne gazy, będące w 30% składnikami węgla) nie są spalane, lecz uwalniane bezpośrednio do atmosfery.

Szacuje się, że w Gminie Bojszowy do celów indywidualnego ogrzewnictwa starej generacji spalane jest rocznie ok. 10 tyś. ton węgla, co powoduje znaczną emisję substancji szkodliwych do atmosfery. Emisja zanieczyszczeń z tych źródeł jest szczególnie uciążliwe ze względu na niskie kominy i małe rozproszenie zanieczyszczeń. W realizowanym przez Gminę Bojszowy Programie Ograniczenia Niskiej Emisji przyjęto następujące rozwiązania techniczne:

• wymianę urządzeń kotłowych starej konstrukcji i niskiej sprawności na urządzenia nowe o wysokiej sprawności węglowe lub olejowe,
• zastosowanie pomp ciepła i kolektorów słonecznych w celu zaopatrzenia odbiorców indywidualnych stosujących urządzenia grzewcze starej konstrukcji,

- oszczędność energii poprzez zastosowanie termomodernizacji grzanych budynków.

Największy areał w strukturze zasiewów w gminie Bojszowy zajmują zboża. Zbożem obsiane jest prawie 75% powierzchni gruntów ornych. Ziemniaki zajmują prawie 10% gruntów ornych, podobnie kukurydza. Pozostałe uprawy zajmują około 5% gruntów.

Wydajność z ha kształtuje się w pobliżu wartości (średnio):

Działania gminy na rzecz rolnictwa mają na celu utrzymanie odpowiedniego poziomu gospodarowania i niedopuszczenie do recesji w poszczególnych kierunkach produkcji rolniczej. W związku z tym z budżetu gminy na popieranie rolnictwa dokonuje się dopłat do zakupu wapna nawozowego, badania wapna na kwasowość i zawartość NPK oraz szkoleń rolników.

Od 1991 roku gmina współpracuje z Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Śmiłowicach, który organizuje szkolenia dla rolników.

Pozyskane z produkcji rolnej surowce przeznaczone są głównie na pasze, a te uzupełniane są komponentami z zakupu. Do pewnego stopnia gospodarstwa są samowystarczalne jeśli chodzi o bazę paszową.

Istnieje także kilka zakładów masarskich prowadzących przetwórstwo mięsa, a skup mleka prowadzony jest przez OSM-Pszczyna.

Otoczenie rolnictwa to:

1. Punkt weterynaryjny w Bojszowach,
2. SHU Bojszowy – środki do produkcji rolnej ( nawozy, nasiona),
3. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna – usługi rolnicze, środki do produkcji,
4. Kółko Rolnicze w Świerczyńcu – baza usługowa w zakresie prac polowych,
5. Spółka wodna,
6. Punkt konsultacyjny i doradztwa WODR Mikołów i Stacji Chemiczno-Rolniczej Gliwice.

W Gminie z samego rolnictwa utrzymują się jedynie nieliczne gospodarstwa, zaś gro gospodarstw to gospodarstwa małe, których właściciele to chłopo-robotnicy.

Województwo śląskie jest regionem specyficznym. Od blisko pół wieku było zapleczem przemysłowym kraju. Rozbudowa górnictwa węgla kamiennego, hutnictwa i energetyki dokonywała się kosztem innych dziedzin gospodarki, potrzeb cywilizacyjnych i kulturowych jego mieszkańców, co miało również wpływ na zły stan zdrowia mieszkańców tego regionu. Niedoinwestowanie regionu przyczyniło się do zaistnienia przestarzałej i nadmiernie przeciążonej infrastruktury technicznej.

Województwo śląskie jest jednym z najbardziej problemowych obszarów w kraju. Transformacja gospodarki pociąga za sobą restrukturyzację górnictwa i przemysłów tradycyjnych. Biorąc pod uwagę liczbę miejsc pracy można stwierdzić, że region ten najbardziej ze wszystkich województw odczuwa przemiany gospodarcze.

W połowie XX wieku Bojszowy były gminą o charakterze rolniczym. Obecnie głównym źródłem utrzymania 6-tysięcznej społeczności gminy jest praca w zakładach przemysłowych: w okolicznych kopalniach, w bieruńskich Zakładach Chemicznych „ERG”, w tyskich zakładach motoryzacyjnych „Fiat”, „Isuzu”, „Delphi”, mleczarni „Danon” i innych. Ponadto na terenie gminy działa 325 podmiotów gospodarczych, w tym 262 usługowych i 63 handlowo- gastronomicznych.

Dość spory odsetek ludności gminy stanowią emeryci i renciści. W wielu przypadkach łagodzą oni w rodzinach bolesny i narastający problem bezrobocia, zwłaszcza wśród młodych. Niekorzystnym zjawiskiem demograficznym utrzymującym się od kilku lat w gminie jest spadająca drastycznie liczba urodzeń. Przyczyn tego zjawiska należy szukać w pogarszającej się sytuacji ekonomicznej młodych rodzin.

Wyzwaniem dla gminy Bojszowy jest niewątpliwie zmiana zarówno struktury gospodarczej, jak i społecznej. Wraz z restrukturyzacją gospodarczą Śląska, a w szczególności znacznym ograniczeniem roli górnictwa (co również dotyczy gminy Bojszowy), istotnego znaczenie nabiera stworzenie infrastruktury dla rozwoju zupełnie nowych dziedzin gospodarki, jak również dostosowanie do tej sytuacji infrastruktury technicznej i społecznej (oświata).

Głównym pracodawcą lokalnej społeczności są kopalnie. Ich sytuacja finansowa rzutuje bezpośrednio na sytuację wielu rodzin, a także na budżet gminy, w której podatki i opłaty pobierane od kopalni (a także od jej pracowników) stanowią istotny składnik tegoż budżetu.

Gmina Bojszowy położona jest na bogatych złożach węgla kamiennego eksploatowanych od 1985 roku przez kopalnię „Czeczott”. W 2000 roku zakład ten organizacyjnie wchłonęła bieruńska kopalnia „Piast”, ale wybieranie pokładów węgla nadal odbywa się głównie pod Bojszowami. Eksploatacja węgla powoduje tu znaczne szkody. Uwidaczniają się one szczególnie w zniszczeniach budynków, dróg, drzewostanie lasów i uprawach rolnych. Wywóz węgla, odbywający się głównie kilkudziesięciotonowymi ciężarówkami, zatruwa powietrze, wytwarza nadmierny hałas i poważnie zagraża bezpieczeństwu ruchu. Jedyną korzyścią, jaką z kopalni „Piast”, również i lędzińskiej kopalni „Ziemowit”, ma gmina Bojszowy to miejsca pracy, których niestety liczba z roku na rok maleje.

Ograniczenie zatrudnienia w górnictwie obok skutków bezpośrednich tj. zmniejszenia ilości zatrudnionych pracowników powoduje także pośrednio zmniejszenie zatrudnienia w otoczeniu. Gmina Bojszowy boryka się również z problemami powstającymi w wyniku eksploatacji górniczej tj. degradacją środowiska i koniecznością jego rewitalizacji.

Z punktu widzenia finansów gminy istotne są przedsiębiorstwa odprowadzające najwyższe podatki. Wykaz przedsiębiorców wnoszących do gminy największe dochody z tytułu podatków:

1. Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów Katowice,
2. Południowy Koncern Energetyczny S.A. Jaworzno
3. Telekomunikacja Polska S.A. Obszar Telekomunikacji Bielsko-Biała
4. Kompania Węglowa S.A. Kopalnia Węgla Kamiennego „Piast” Bieruń
5. Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Tychy
6. Fiat Auto Poland S.A. Bielsko-Biała

Na terenie gminy w 2004 roku zarejestrowanych jest 325 podmiotów gospodarczych:

1. handel – 51 jednostek
2. gastronomia – 12 jednostek,
3. przetwórstwo mięsne – 6 jednostek,
4. transport-usługi – 40+13,
5. budownictwo – 41.

Główni pracodawcy na terenie Gminy Bojszowy to: Urząd Gminy wraz z zakładami budżetowymi i jednostkami organizacyjnymi, Zakład Robót Inżynieryjnych Chrobok, Prywatne Przedsiębiorstwo Inżynieryjne Chrobok oraz zakłady masarskie – Sklorz, Czyrwik, Czarnynoga, Gniza. Ponadto SHU – Bojszowy, „HAWEX” Bojszowy, „Alfa” i „Borim”.

Największe nasilenie zarejestrowanych podmiotów gospodarczych występuje w Bojszowach.

Oprócz podmiotów gospodarczych zarejestrowanych, na terenie gminy działają takie zakłady jak:

Gmina Bojszowy chce się rozwijać tworząc coraz lepsze warunki do rozwoju przedsiębiorczości mieszkańców, a także stwarzając przyjazny klimat dla inwestorów zewnętrznych. Gmina jest właścicielem wolnych terenów, przewidzianych w planie zagospodarowania na działalność handlową, usługową oraz przemysłową oraz pod budownictwo mieszkaniowe.

Zarejestrowane w gminie podmioty gospodarcze są zróżnicowane w skali świadczenia przez nie usług. Są więc warsztaty naprawcze mechaniki pojazdowej, lakiernictwa, szeroko pojętego budownictwa, elektromechaniki, kowalstwa, fryzjerstwa, krawiectwa, naprawy sprzętu domowego, usług radiowo - telewizyjnych, pomiaru i montażu instalacji i urządzeń elektrycznych, transportu towarowego i osobowego i innych tzw. wolnych zawodów.

Funkcjonują dwie gospody, cztery lokale typu bar z kawiarnią, jedna dyskoteka, oraz sale w budynkach OSP w Bojszowach, Bojszowach Nowych i Międzyrzeczu i trzy piekarnie.

W Gminie Bojszowy handel oparty jest o sieć sklepów prywatnych i sklepy należące do Spółdzielni Handlowo - Usługowej w Bojszowach oraz sieć sklepów „Lewiatan”.

Są to w przeważającej mierze sklepy branży ogólnospożywczej, ale także chemicznej, kosmetycznej, dziewiarskiej, mięsnej, piekarniczej, cukierniczej, monopolowej, motoryzacyjnej, elektrycznej, rolniczej, artykułów gospodarstwa domowego.

Za sprawą Telekomunikacji Polskiej SA w gminie wykonano szereg nowych odcinków sieci telekomunikacyjnej, wymieniając równocześnie całą przestarzałą napowietrzną sieć przewodową. Tam gdzie wymagała tego sytuacja - przyłącza kablowe ułożono w ziemi. Część sieci - to przewód światłowodowy.

Obecnie miejscowości gminy są dobrze wyposażone w stacje telefoniczne. Na 1208 budynków w gminie zainstalowanych jest ponad 800 numerów telefonicznych.

Gmina zabezpieczona jest w sieć energetyczną w ramach krajowej sieci energetycznej. W przypadku braku zabezpieczenia w dany rodzaj sieci istnieje możliwość szybkiego jej doprowadzenia.

Zasilanie gminy odbywa się liniami napowietrznymi SN 20KV wyprowadzonymi z GZP EC Tychy oraz GZP Ziemowit.

Istniejące stacje transformatorowe zasilane są odcinkami linii napowietrznych SN 20KV będącymi odczepami od głównych ciągów liniowych. Wybudowanych jest 47 stacji transformatorowych.

Linie napowietrzne niskiego napięcia zasilane są ze stacji transformatorowych słupowych 20/04kV. W stacjach tych mogą być zabudowane transformatory do 250kVA.

Przy modernizacji i rozbudowie sieci zastosowano:

słupy betonowe typu ŻN,

przewody o przekrojach 70 i 50 mm² AL z odgałęzieniem 35 mm² AL,

ochrony przeciwpożarowej tzw. zerowanie ochronne.

W ramach przeprowadzonej modernizacji istniejącego oświetlenia ulicznego i jego rozbudowy:

poprowadzono na słupach energetycznych jako sieć wspólną,

wymieniono punkty sterowania ulicznego,

wymieniono i dołożono oprawy oświetlenia instalując oprawy sodowe

energooszczędne typu JVC - 70W.

Ilość lamp ulicznych na terenie gminy wynosi – 910 sztuk.

W celu prawidłowego funkcjonowania urządzeń energetycznych, pewności zasilania i dotrzymania wymaganych poziomów napięć Rejon Energetyczny Pszczyna zawarł umowę z gminą, że w ramach nadzoru będzie prowadził kontrolę oraz naprawę lub modernizację linii SN, stacji transformatorowych, linii napowietrznych n.n. i oświetlenia ulicznego

Gmina Bojszowy nie posiada na swoim terenie dostępu do gazu sieciowego. Przygotowanie posiłków oparte jest głównie na gazie propan-butan. Przygotowanie ciepłej wody użytkowej w sezonie letnim przy użyciu energii elektrycznej, a w sezonie zimowym w oparciu o indywidualne instalacje c.o.

Zgodnie z wydanym przez Górnośląski Okręgowy Zakład Gazowniczy w Zabrzu zapewnieniem dostawy gazu i warunkami technicznymi podłączenie dzielnicy Bojszowy – Jedlina w Tychach (obecnie wieś Jedlina oraz Bojszowy wchodzi w skład gminy Bojszowy) podstawowym źródłem zasilania dla odbiorców będzie gazociąg wysokoprężnego Ø 200 mm CN 2,0 MPa, aktualnie doprowadzający gaz sieciowy do Fiat Auto-Poland w Tychach. Zgodnie z zaleceniem GOZG Zabrze inwestor (gmina) zobowiązany jest wykonać inwestycje (budowa gazociągu wysokoprężnego i średnioprężnego zasilającego sieć rozdzielczą oraz sieci rozdzielczej średniego ciśnienia, budowa stacji redukcyjno –pomiarowej I-ego stopnia) własnym kosztem i staraniem. Poza tym zgodnie z wytycznymi Planu regionalnego byłego województwa katowickiego w 2010 roku planuje się budowę gazociągu wysokoprężnego Ø 400 relacji Bieruń – Pszczyna, co daje możliwość zasilenia poprzez sieci rozdzielcze miejscowości Bojszowy Nowe i Międzyrzecze. W chwili obecnej istnieje możliwość zasilania Bojszów w gaz sieciowy od strony Zakładów chemicznych „Erg” w Bieruniu, gdyż gazociąg średnioprężny został doprowadzony do granicy z gminą. Gmina partycypowała również w kosztach budowy SRP pierwszego stopnia, a jej przepustowość pozwala na obsługę gminy (Uchwała Rady Gminy Nr V/28/91 z dnia 30.08.1991 r.).

Ze względów ekonomicznych (wysokie nakłady inwestycyjne związane z budową sieci gazowniczej, wysokie ceny gazu sieciowego) gmina do tej pory nie została zgazyfikowana. Dlatego też w horyzoncie 10-15 letnim nie przewiduje się gazyfikacji gminy.

Scentralizowany system ciepłowniczy nie występuje na terenie gminy Bojszowy. Zabudowa mieszkaniowa na terenie gminy ogrzewana jest z przydomowych kotłowni poprzez indywidualne instalacje centralnego ogrzewania (prawie 87% mieszkań w gminie posiada instalacje c.o.), piecami węglowymi lub akumulacyjnymi.

Generalnie nie przewiduje się budowy na terenie gminy scentralizowanego systemu ogrzewania dla zabudowy mieszkalnej i usługowej. Pokrycie zapotrzebowania ciepła dla tej zabudowy nastąpi w oparciu o indywidualne kotłownie zgodnie z aktualnie realizowanym Programem Ochrony Środowiska zakładającym likwidację niskosprawnych przydomowych kotłowni opalanych paliwem stałym i zastąpienie ich niskoemisyjnymi kotłami węglowymi (kotły retorowe), biomasą, odnawialnymi i niekonwencjonalnymi źródłami energii lub kotłami na paliwa ekologiczne.

Gmina Bojszowy zajmuje obszar o powierzchni ok. 34 km2, co stanowi zaledwie 22% całkowitej powierzchni powiatu bieruńsko-lędzińskiego (którego powierzchnia wynosi 157 km2, obejmująca 3 gminy miejskie: Bieruń, Imielin i Lędzin.

Na terenie gminy obowiązują następujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego:

Gmina posiada również „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bojszowy” zatwierdzony uchwałą Nr XXXII/167/2001 Rady Gminy Bojszowy z dnia 26.10.2001 r.

Powierzchnia Gminy Bojszowy wynosi 3 407 ha, natomiast liczba ludność według faktycznego zamieszkania na dzień 30.06.2004 r. wynosi 6 418 osób.

W 1995 roku Gminę Bojszowy zamieszkiwało 5607 mieszkańców. Do końca 2000 roku liczba ludności wzrosła do 5909 tj. o ok. 7% natomiast w na dzień 31.12.2003 r. była to liczba 6392 osoby.

Średnia gęstość zaludnienia wynosi obecnie ok. 176 osoby na 1km², co stanowi 54% w stosunku do całego obszaru powiatu bieruńsko-lędzińskiego.

Analizę ruchu naturalnego ludności oparto na współczynniku przyrostu naturalnego będącego bilansem dwóch składowych tego procesu, tj. poziomu urodzeń i wielkości zgonów. Z zestawienia danych za rok 2003 wynika, że Gmina Bojszowy nadal odznacza się stosunkowo dużym przyrostem naturalnym ludności – chociaż stopniowo zmniejszającym się.

Kolejnym po ruchu naturalnym, czynnikiem determinującym poziom wzrostu bądź spadku liczby ludności na danym obszarze jest ruch „wędrówkowy”. Analiza bilansu tych przemieszczeń (napływu i odpływu ludności) w postaci salda migracji za lata 1996-2003 wskazuje na fakt, iż obszar ten charakteryzuje bardzo wysokie, dodatnie saldo migracji.

Z powyższego zestawienia wynika, że dodatni przyrost naturalny jest dodatkowo wspierany poprzez dodatni przyrost migracyjny. Dlatego obszar ten odznacza się na ogół stałym wzrostem liczby ludności.

Poniższe wykresy prezentują jak wygląda sytuacja osób niepełnosprawnych w gminie Bojszowy. Osobą niepełnosprawną jest taka osoba, która posiada odpowiednie orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony – osoba niepełnosprawni prawnie lub osoba, która takiego orzeczenia nie posiada, lecz odczuwa ograniczenie sprawności w wykonywaniu czynności podstawowych dla swojego wieku (zabawa, nauka, praca, samoobsługa) – osoba niepełnosprawna biologicznie.

Stopa bezrobocia w powiecie bieruńsko-lędzińskim na koniec 2003 roku wyniosła 10,6%, porównawczo w województwie śląskim 17,4%, a w kraju 20,0% . Przedstawione dane obrazuje poniższy wykres uwzględniający stopę bezrobocia nie tylko z grudnia 2003 roku, ale w ciągu całego 2003 roku.

W 2003 roku w powiecie bieruńsko-lędzińskim można było zaobserwować niewielki spadek stopy bezrobocia, co niewątpliwie związane było z obserwowanym ożywieniem na lokalnym rynku pracy. Wiodącą rolę w tym procesie odegrała branża motoryzacyjna, która po kilku latach stagnacji czy nawet recesji ponownie zaczęła zatrudniać nowe osoby.

Ponad 65% ogółu bezrobotnych mieszkańców powiatu bieruńsko – lędzińskiego zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tychach posiada wykształcenie niepełne gimnazjalne, gimnazjalne i zasadnicze zawodowe. Jedynie 4% (115 osób) legitymuje się dyplomem wyższej uczelni, co pokazuje poniższy wykres.